Grotere rol
rechter-commissaris omgang verschoningsrecht
Onlangs
werd een conclusie en advies gepubliceerd van de hand van AG Harteveld. Dit betrof
een conclusie m.b.t. hoe het OM om dient te gaan met het verschoningsrecht zijdens
advocaten. Directe aanleiding voor totstandkoming ervan vinden we in de onlangs
aan de Hoge Raad gestelde prejudiciële vragen. Kern van Harrevelds’ betoog is
dat de rechter-commissaris (RC) een prominentere rol moet krijgen in kwesties
waarin het verschoningsrecht (in)direct mee gemoeid is.
Aanleiding
Aanleiding
voor Hartevelds’ statement vinden we in de 2015 toen de fiscale inlichtingen-
en opsporingsdienst (FIOD) wegens vermoedens van fraude bij Box Consultants, een
vermogensbeheerder, een inval deed. De FIOD wist daarnaast ook nog beslag te
leggen via het hostingbedrijf van Box Consultants, waarbij zij de beschikking
kreeg over een grote hoeveelheid e-mails (o.a. ook die betreffende de
communicatie tussen Box Consultants en diens advocaten). Pas in 2021 vingen de
advocaten signalen op dat de FIOD hun boekje ver te buiten was gegaan; tijdens
de beslaglegging zouden er zo meer dan drieduizend vertrouwelijke mails meegenomen
zijn. Iets wat uiteraard geheel in strijd is met het verschoningsrecht, het
recht op vrije en vertrouwelijke communicatie tussen cliënt en advocaat. Het
betreffende advocatenkantoor (Stibbe) spande daaropvolgend met succes een kortgeding
tegen het OM aan. Dit vormde de opmaat voor verdere juridische uitkristallisering
van de do’s en de dont’s als het om het verschoningsrecht gaat.
Schending
Uiteindelijk
kwam het hof Den Bosch begin dit jaar (2023) met een arrest wat in de kern erop
neerkwam dat dat het OM het verschoningsrecht van Stibbe structureel heeft geschonden.
Het OM kon daarbij niet anders dan ook Hofs’ oordeel onderkennen; zij hebben
fouten gemaakt. Tevens maakt het OM gewag van het feit dat zij de wet zelf daarbij
ook in stelling wilde brengen. De wet, zo stelde het OM, zou op dit punt ook
niet duidelijk zijn, temeer wat de wetsuitleg omtrent een vordering tot
gegevensverstrekking via een derde, zoals de provider van Box. In die vordering
zag het hof Den Bosch aanleiding om de Hoge Raad een aantal prejudiciële
vragen te stellen aan de Hoge Raad. Daarbij gaf het hof hangende de
procedure aan het OM de opdracht om middels een voorlopige voorziening ervoor
zorg te dragen dat de verdere selectie, filtering en beoordeling van al dan
niet geheim te houden gegevens werd overgelaten aan een RC.
Wet Bijzondere Opsporingsbevoegdheden
Deze voorlopige voorziening komt nagenoeg overeen
met de conclusie
van de AG, die thans erop
wijst dat de RC in dit soort privacy- en vertrouwenwekkende kwesties en
procedures, temeer die waarbij het verschoningsrecht een (in)direct bij betrokken
is, een meer gewichtige functie zou moeten krijgen. AG Harteveld is van mening
dat de wetgeving op dit punt een aantal kardinale manco’s en hiaten kent. Het is sinds 2006 standaardpraktijk, om
vorderingen van gegevens, zoals i.c., in het kader van de uitvoering van bijzondere
opsporingsbevoegdheden te legitimeren op grond van de Wet bijzondere
opsporingsbevoegdheden. Echter, zo stelt de AG, kon de overheid toen nog niet
weten dat zich kwesties in soortgelijke aard en omvang als de onderhavige
zouden kunnen voordoen. In die periode was er nog geen sprake van de (mogelijkheden
van) opslag van zgn. bulkcommunicatie via derden, zoals thans bijvoorbeeld via
een daartoe gespecialiseerd hostingsbedrijf, zoals icloud, of Google.
Eenheid van regels
Nu
de AG spreekt van een wetgeving die op dit punt hiaten laat zien, adviseert hij
de Hoge Raad om de daartoe aan te wijzen manco’s en tekortkomingen, te
herstellen. Dit kan volgens hem het beste mede vorm krijgen door de figuur van
de RC hierin een meer prominentere rol te laten vervullen dan thans het geval
is. Zijn voorstel en redenatie komt er in de kern op neer, dat de RC daardoor goed
in staat moet zijn om de eenheid van wettelijke bepalingen en de complexiteit
van grotere gegevensbestanden als i.c. het geval is, in samenhang met de komst
van het nieuwe Wetboek van Strafvordering. In dat nieuwe wetboek zal de RC ook
al meer een centrale functie krijgen voor andere aangelegenheden. Het ligt dan
ook in de rede om de RC ook op het punt van extra bewaker en toetser een
dergelijke rol toe te bedelen waar het gaat om verschoningsrecht in relatie tot
inbeslagname van grote hoeveelheden gegevens van geheimhouders.
Heb
je als geheimhouder vragen over gebruik en opslag van gegevens door derden?
Wil
je als geheimhouder weten hoe het beste om te gaan met privacygevoelige gegevens
van cliënten?
Heb
je als hostingbedrijf vragen over welke gegevens wel en welke niet zonder
akkoord van de geheimhouder meegegeven mogen worden in het kader van een gerechtelijk
bevel?
De
juristen van BERGA juridische diensten verstrekken passend advies en staan u
eventueel bij in een gerechtelijke procedure en kunnen namens u ook passend
verzet doen.
Heb je andere
vragen of ander advies nodig?
Wij verstrekken naast persoonlijke en online
juridische adviezen, ook juridische diensten op maat, zoals het op maat maken,
checken en/of wijzigen van je modelovereenkomsten, contracten of andere
documenten. Onze diensten kun je ook snel en makkelijk online bestellen op www.webshop.bergajuridisch.nl
Daarnaast treden we zo nodig in onderhandeling met de
wederpartij als het gaat om bijvoorbeeld contractvorming, conflictbehandeling,
of staan je bij in arbeidsbemiddeling. Ook starten we zonodig een gerechtelijke
procedure voor je op.
Zoek je persoonlijk en deskundig op maat advies of wil
je een procedure starten?
Kies dan voor de juridische diensten van BERGA en meld
je zaak aan via www.bergajuridisch.nl en vul het contactformulier in. Je kunt ons ook
altijd bereiken via: info@bergajuridisch.nl of bel ons:
06-36331675.
Onze meest
voorkomende rechtsgebieden
Wij verstrekken
juridische diensten aan particulieren en ondernemers op gebied van:
(o.a. zaken
voor de politierechter, kantonrechter, appèladvies)
(o.a. bij het
indienen van bewaar en beroep, sociaal zekerheidsrecht,
WW, ZW, Participatiewet)
Bekijk onze diensten op onze website & webshop
Bekijk onze
website: www.bergajurdisch.nl & webshop:
www.webshop.bergajuridisch.nl
In onze webshop
kunt u terecht voor het bestellen van onze telefonische en online diensten,
zoals juridisch advies en het laten opmaken, checken of wijzigen van nieuwe of
bestaande contracten, voorwaarden of overige documenten.
We zijn u graag van dienst!