Hinder en onrechtmatige hinder van je buren
We kennen het wellicht allemaal in meer of mindere mate: hinder van je buren. Wanneer sprake is van onrechtmatige hinder leggen we in de volgende paragraaf uit. Onrechtmatig wil in elk geval zoveel zeggen dat het in strijd met het recht is. Onrechtmatige hinder kan zowel in strijd zijn met geschreven als met ongeschreven recht (en rechtsbeginselen).
Laten we eerst eens kijken wat de wet onder onrechtmatige hinder verstaat. Hiervoor kijken we naar artikel 5:37 van het Burgerlijk Wetboek:
‘De eigenaar van een erf mag niet in een mate of op een wijze die volgens artikel 162 van Boek 6 onrechtmatig is, aan eigenaars van andere erven hinder toebrengen zoals door het verspreiden van rumoer, trillingen, stank, rook of gassen, door het onthouden van licht of lucht of door het ontnemen van steun.’
Soorten hinder
Bij hinder kunnen we vooral denken aan geluids-, stank-, en vervuilingsoverlast. Daarnaast kun je denken aan overlast door huisdieren en druggerelateerde overlast.
Maar denk daarnaast ook aan gevallen zoals pesten en het veroorzaken van vernielingen die wel of niet kunnen samengaan met andere vormen van hinder, zoals geluids- en stankoverlast. Ook bij een verminderde lichtinval door een te hoge schutting of een boom, of uitzichtbelemmering kan sprake zijn van hinder.
Hinder van je buren
Vooral in de mooie zomerperiode zien we het aantal rechtszaken normaliter stijgen wat betreft overlast van je buren. Logisch, want mensen zijn dan meer buiten dan binnen en waar mensen zijn, vooral meer mensen, is ook meer herrie en overlast te vinden. Denk hierbij alleen al aan de barbecues en buitenfeestjes.
Daarmee lijkt het alsof hinder vooral een seizoensafhankelijke aangelegenheid is, maar dat is niet geheel waar. Kijken we naar afgelopen coronaperiode, dan zien we vooral dat veel mensen thuis werken en bleven. Nederland kwam net uit een lange ernstige coronaperiode en had letterlijk wat adem en lucht nodig, ja vooral om even stoom af te blazen. Naast thuiswerken, buitenfeestjes, werd er ook volop geklust. Begrijpelijk, maar de hinder en overlast was er niet minder om, als we naar de stijging in het aantal gerapporteerde klachten in 2021 kijken. In deze periode stegen die met 3% volgens het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).
Wanneer is er nu sprake van onrechtmatige hinder?
Om juridisch iets te kunnen doen tegen hinder van je buren, zal deze eerst gekwalificeerd moeten worden als onrechtmatig. In elk geval is niet snel sprake van onrechtmatige hinder. Wanneer is daarvan nu wel sprake?
Heb je hinder van je buren en werkte een verzoek om overlast te verminderen niet, dan staat de weg vrij naar de rechter. De rechter kan vaststellen dat er sprake is van overmatige hinder, een verbod daarop uitspreken met daaraan veelal gekoppeld een dwangsom. Maar let wel: wie eist dient te bewijzen.
Voor de een is er al snel sprake van hinder en voor de ander ligt het ‘hinderniveau’ veel hoger. Vergelijk het met je pijngrens; die is ook zeer persoonlijk van aard. Om te kijken naar wat nu wel niet meer acceptabel is om hinder te tolereren, wordt niet alleen gekeken naar de context van de hinder (waar vindt het plaats), maar is ook de aard (soort hinder), de intensiteit (kracht) en duur (periode) van belang.
Uit de rechtspraak kunnen we in elk geval een paar factoren aanwijzen die een aanwijzing kunnen zijn voor onrechtmatige hinder:
- de mate van de hinder;
- de belangen die gediend zijn bij de hinder toebrengende activiteit;
- de mogelijkheden hinder en schade te voorkomen. Hierbij spelen de daaraan verbonden kosten en de bereidheid van betrokken partijen om de overlast te voorkomen, eveneens een rol;
- de omstandigheid of de klagende partij zich voor of na de aanvang van de hinder veroorzakende activiteiten zich ter plaatse heeft gevestigd;
- de hoedanigheid van partijen (particulier/bedrijf).
- de aard, intensiteit, duur, plaats en tijdstippen van de hinder
Op het moment wanneer sprake is van een disproportionele hinder, waarbij een groot persoonlijk belang is gemoeid, kan er sprake zijn van onrechtmatige hinder. Zoals je leest zijn er vele factoren die in onderling verband genomen door de rechter in ogenschouw worden genomen en waarbij hij een belangenafweging toepast op en die afhankelijk zijn van de omstandigheden van het geval. We kunnen dus niet eenvoudig zwart/wit stellen wanneer nu wel of niet sprake is van onrechtmatige hinder. In het burenrecht geldt de hoofdregel dat je rekening met elkaars belangen houdt. Dit betekent dat we elkaar wat moeten gunnen. Deze wederkerigheid ziet op de gerechtvaardigde belangen die eenieder van ons kan hebben, ook bij het veroorzaken van hinder, zoals bij het verbouwen van woonruimte.
Eenmalige of incidentele hinder…
Bij een onaangekondigd tuinfeestje met veel herrie op een mooie zomeravond maakt u niet zoveel kans bij de rechter. Dit wordt anders als er elke sprake is van een dergelijk feestje. Hetzelfde feestje wordt ook anders wanneer deze gepaard gaat met ernstige stank of overlast, zoals van een barbecue. Ook bij bouw- en verbouwwerkzaamheden dient een zekere mate van hinder getolereerd te worden. Dat is natuurlijk ook heel logisch, want als we als tweede dichtstbevolkte land van de wereld (na Malta) bij elke vorm van hinder een gerechtelijke claim moeten kunnen verwachten, is het lastig samenleven, laat staan als individu van je vrijheid te genieten.
Aard, duur, intensiteit en plaats van hinder
Bij onrechtmatige hinder wordt dus vooral naar de duur, intensiteit en aard gekeken als ook waar deze plaatsvindt. Daarnaast is de oorzaak van de hinder ook relevent. Een geheel spontaan feestje met veel herrie is op zichzelf niet noodzakelijk; dit is anders als het gaat om een noodzakelijk verbouwing van woonruimte. In beide gevallen is er sprake van geluidsoverlast, maar bij een verbouwing is deze eerder en langer gelegitimeerd (en dus om deze te moeten dulden) dan in het geval van het feestje. Hiermee raak je de vraag en het scheidsvlak, wat is nu proportionele hinder en wanneer is dit niet meer proportioneel en dus onrechtmatig is. In alle gevallen kijkt een rechter altijd naar de relevante omstandigheden die van belang zijn als oorzaak en gevolg van de hinder. Ook de persoonlijke belangen van buren wordt hierin meegenomen.
Reeds aanwezige hinder
Wanneer je ergens gaat wonen waarvan je op voorhand weet dat er sprake is van hinder (in welke vorm ook), dan is dat een omstandigheid die je nadien niet snel voor de voeten van de veroorzakers ervan kunt leggen. Denk hierbij aan mensen die een huis kopen in het gebied van Schiphol of in het Groninger gasveld. Je weet dan dat er een groot risico is op kunstmatige (overlast vliegtuigen) dan wel natuurlijke overlast (aardbevingen). De beslissing om in een dergelijk gebied te gaan wonen ligt dan bij jezelf en de gevolgen daarvan dien je dan ook in beginsel zelf te dragen. Van disproportionele of onrechtmatige hinder is dan niet of minder snel sprake.
Echter ook in dit soort gevallen kan de hinder toch ook als onrechtmatig worden gekwalificeerd, dit alles ook weer afhankelijk op wat je dan als bewoner kon en mocht verwachten van de hinder en welke hinder in meer of mindere mate als een verassing komt. Dit heeft weer te maken met de voorspelbaarheid van toekomstige hinder. Is deze groot, dan zal de rechtmatigheid van hinder veelal groot zijn en dus zal er niet snel sprake zijn van onrechtmatige hinder.
Ook speelt nog mee de oorzaken van de hinder. Er kan sprake zijn van hinder die veroorzaakt wordt omdat iemand met een geestelijke beperking geluiden maakt. Je kunt dat een dergelijke persoon niet kwalijk nemen. Dergelijke hinder zul je dan ook moeten tolereren.
Onderling oplossen van hinder
Daarnaast kunnen geluidshinderbeperkende maatregelen kunnen echter ook een optie zijn om als buren onderling tot een aanvaardbaar hinderniveau te komen. Het is sowieso aan te bevelen overmatige hinder van je buren met hen te bespreken. In de praktijk zien we veel gevallen waarin het bespreekbaar maken van hinder met de buren niet snel wordt gedaan. Veelal is er dan al jarenlang sprake van overmatige hinder en escaleren buurtconflicten op den duur, zonder dat men een woord met elkaar heeft gewisseld. Dat was in 1950 anders; de buurtcohesie was sterk, evenals de sociale controle.
Waren er buurproblemen waren in die tijd, dan loste je dat op door te praten met elkaar. Je hield op voorhand trouwens al sterk rekening met de belangen van je buren of met die van een ander. Hierdoor en binnen deze context bezien was er in die tijd niet snel sprake van een oplopende burenruzie. Deze werd meteen al de kop ingedrukt eer hij kon ontkiemen. Dat is nu dus anders. Mensen negeren elkaar en buurtcohesie is veelal afwezig. En dat is natuurlijk in de kern al een gevaarlijke voedingsbodem, want elke aanleiding voor hinder kan daardoor aangegrepen worden als legitimatie voor een burenruzie, zonder dat men zich afvraagt waarom hinder ontstaat, door wie en is de tolerantiegrens bij veel mensen tegenwoordig laag. Veel aanwezige ingrediënten dus die al snel tot een escalatie tussen buren kunnen vormen.
Zoals 70 jaar geleden, helpt domweg met elkaar praten. Praat met je buren, leg uit wat je dwars zit. De veroorzaker van hinder is zich in veel gevallen van kwaad bewust. Voor de een is het hinder, voor de ander puur plezier en vrijheid, zoals het spelen op een drum of viool. Bewustwording en dus het bespreekbaar maken kan vele ogen openen. Het kanaliseert veelal jouw ergernis als diegene die hinder ervaart en het geeft duidelijkheid bij de veroorzaker ervan. Uiteraard is dit de ideale situatie: bespreekbaar maken met je buren. Soms is die luxe er niet en is tevoren bekend dat je bij ‘die’ buren niet moet aanbellen, of is er sprake van op voorhand aanwezige agressie. Wellicht is er een door de gemeente aangewezen wijkagent, wijkwerker of vertrouwenspersoon aanwezig en kan je in die gevallen bij hen terecht om je verhaal te doen. Deze persoon kan dan wellicht namens jou met je buren spreken. Je kunt natuurlijk ook altijd binnen je familie iemand naar voren schuiven die namens jou het woord kan doen met je buren.
Naar de rechter
In alle gevallen is het goed om aan ‘dossier opbouw’ te doen. Dat wil zeggen, documenteer zoveel mogelijk en op zoveel mogelijk tijdstippen de waargenomen hinder (audio/video). Ook wat de duur ervan en welke periode deze beslaat. Bewijsrechtelijk sta je dan sterker bij de rechter. Want als het lukt er onderling uit te komen, zoals hiervoor uiteengezet, dan is er nog maar 1 weg open: de gerechtelijke weg. Desgewenst en afhankelijk van de urgentie en noodzaak kun je ook een kortgeding aanhangig laten maken. Houdt evenwel altijd goed in de gaten om welk soort hinder het gaat, ook als het daarbij gaat om een rechtmatig verleende bouwvergunning (omgevingsvergunning). De regels van het burenrecht spelen bij een vergunningsverlening namelijk geen rol.
Hinder van je buren? Hulp en advies nodig?
Neemt u gerust contact op met BERGA juridische diensten!
Andere vragen of rechtsbijstand nodig?
Wij verstrekken naast persoonlijke en online juridische adviezen, ook juridische diensten op maat, zoals het op maat maken, checken en/of wijzigen van je algemene voorwaarden, contracten of andere documenten. Onze diensten kun je ook snel en makkelijk online bestellen op www.webshop.bergajuridisch.nl
Daarnaast treden we zo nodig in onderhandeling met de wederpartij als het gaat om bijvoorbeeld contractvorming, conflictbehandeling, of staan je bij in arbeidsbemiddeling. Ook starten we zonodig een gerechtelijke procedure voor je op.
Zoek je persoonlijk en deskundig op maat advies of rechtsbijstand?
Kies dan voor de juridische diensten van BERGA en meld je zaak aan via www.bergajuridisch.nl en vul het contactformulier in. Je kunt ons ook altijd bereiken via: info@bergajuridisch.nl of bel ons: 06-36331675.
Onze rechtsgebieden
Wij verstrekken juridische diensten aan particulieren en ondernemers op gebied van:
(o.a. zaken voor de politierechter, kantonrechter, appèladvies)
(o.a. bij het indienen van bewaar en beroep, sociaal zekerheidsrecht,
WW, ZW, Participatiewet)
Bekijk onze diensten op onze website & webshop
Bekijk onze website: www.bergajurdisch.nl & webshop: www.webshop.bergajuridisch.nl
In onze webshop kunt u terecht voor het bestellen van onze telefonische en online diensten, zoals juridisch advies en het laten opmaken, checken of wijzigen van nieuwe of bestaande contracten, voorwaarden of overige documenten.
We zijn u graag van dienst!